Tiếng ồn là gì? Ô nhiễm tiếng ồn là gì?

Cô Nguyễn Thanh Phương 17/10/2023

Mời bạn đọc cùng tìm hiểu Tiếng ồn là gì? Ô nhiễm tiếng ồn là gì? trong bài viết dưới đây để có câu trả lời nhé.

Mục lục

Tiếng ồn là gì?

Tiếng ồn (Tiếng Anh: noise) là những âm thanh không mong muốn. Gây khó chịu cho người nghe, ảnh hưởng tới quá trình làm việc và nghỉ ngơi.

Tiếng ồn vật lý là những dao động sóng âm với cường độ và tần số khác nhau, sắp xếp không có trật tự và được lan truyền trong môi trường đàn hồi.

Bạn đang xem: Tiếng ồn là gì? Ô nhiễm tiếng ồn là gì?

Đơn vị đo tiếng ồn là dB, đọc là Đề-xiben.

Ô nhiễm tiếng ồn là gì?

Khi tìm hiểu ô nhiễm tiếng ồn là gì? Câu trả lời như sau: Ô nhiễm tiếng ồn chính là sự lặp lại của nguồn âm thanh trong môi trường với tần suất lớn mà cường độ vượt quá mức cho phép gây ức chế, khó chịu cho người và động vật.

Bạn có thể tham khảo mức độ ồn tiêu chuẩn được cho phép tại Việt Nam và một số nước châu Âu. Từ đó, bạn có thể xác định được mức độ âm thanh đã trở thành ô nhiễm tiếng ồn hay chưa.

Sau đó, bạn sẽ cần tìm hiểu nguyên nhân gây ô nhiễm tiếng ồn để đưa ra được những biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn như thế nào mang lại hiệu quả nhất.

Nguyên nhân gây ô nhiễm tiếng ồn

Sau khi tìm hiểu về tiếng ồn là gì cũng như ô nhiễm tiếng ồn là gì? Bạn sẽ cần xác định được nguyên nhân ô nhiễm tiếng ồn. Từ đó, bạn sẽ có cơ sở để đưa ra được những cách giảm mức độ tiếng ồn xuống thấp nhất có thể.

Hiện nay, những nguyên nhân gây ô nhiễm tiếng ồn có thể xuất phát từ các nguồn nhân khách quan (tự nhiên) và do các hoạt động của con người.

Nguyên nhân tự nhiên

Những nguyên nhân gây ô nhiễm tiếng ồn đến từ tự nhiên thường do các hoạt động của núi lửa, động đất, bão lũ…

Nguyên nhân do hoạt động của con người

Tiếng ồn từ các phương tiện giao thông như xe máy, ô tô, tiếng còi…
Các loại thiết bị máy móc, dụng cụ làm việc có công suất lớn tại các công trình xây dựng, sản xuất, khu cầm nghiệp…
Các hoạt động khác như bật nhạc, karaoke, họp chợ, lễ hội…

Ô nhiễm tiếng ồn gây ra nhiều tác hại như: giảm thính lực của con người, nếu tiếp xúc trong thời gian dài có thể gây điếc tai, làm tăng các bệnh về thần kinh hay cao huyết áp,… Giảm khả năng tập trung khi làm việc… Chúng ta hoàn toàn có thể giảm bớt được ô nhiễm tiếng ồn hoặc chủ động có những phương án khắc phục phù hợp, kịp thời.

Tác hại của tiếng ồn

Tiếng ồn – Âm thanh gây ra những tác hại cho cơ thể bao gồm giảm thính lực, cao huyết áp, tim mạch, các bệnh về đường tiêu hóa, rối loạn giấc ngủ, giảm ham muốn tình dục, thay đổi chức năng miễn dịch, dị dạng thai nhi, thậm chí tử vong.

1. Giảm thính lực

Cơ chế của sự giảm hoặc mất thính lực là do tổn thương các nhung mao ở xoắn tai. Chúng ta đang sống trong một thế giới ồn ào. Một chuỗi tiếng động liên tiếp với độ lớn 85 dB có thể làm giảm thính lực. Đây là mức âm thanh của một cảnh tượng giao thông hỗn độn. Bạn không nên để cho tai tiếp xúc với tiếng ồn 85 dB hơn 1 giờ mỗi ngày.

2. Gây bệnh tim mạch

Năm 1999, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã chứng minh có sự liên hệ giữa cao huyết áp và sự tiếp xúc lâu dài với tiếng ồn khoảng 67-70 dB. Những nghiên cứu gần đây cũng cho thấy âm lượng trên 50 dB vào ban đêm cũng có thể gây nhồi máu cơ tim do cơ thể sản xuất quá nhiều và liên tục cortisol. Những âm thanh từ động cơ xe và tiếng còi xe làm co mạch máu khiến huyết áp tăng lên.

3. Dị tật thai nhi

Năm 1978, Cơ quan Bảo vệ môi trường Mỹ nói về mối liên hệ giữa tiếng ồn và tình trạng trẻ em sinh thiếu cân, dị dạng thai nhi khi thai phụ sống gần sân bay, đô thị ồn ào… Những dị tật thai nhi do tiếng ồn bao gồm sứt môi, hở vòm miệng, tổn thương cột sống. Theo Lester W. Sontag của Viện Nghiên cứu Fels, môi trường đóng một vai trò đáng kể trong việc hình thành thể chất, cá tính, chức năng của động vật, trong đó có con người, ngay từ lúc được thụ thai. Phôi thai có khả năng tiếp nhận âm thanh và phản ứng lại bằng những vận động cùng sự thay đổi nhịp tim. Sự tiếp xúc với tiếng ồn được cho là sẽ gây hại cho bào thai ở giai đoạn 16-60 ngày khi một số cơ quan nội tạng chính và hệ thần kinh trung ương đã được hình thành.

Khi thai phụ nghe tiếng ồn, mạch máu sẽ bị co lại nên không đủ dưỡng khí cho thai nhi khiến trẻ sinh thiếu cân. Tiếng ồn cũng làm thay đổi một số hormone ở thai phụ vốn ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của bào thai.

4. Hạn chế khả năng học tập của trẻ

Trẻ em tiếp xúc thường xuyên với tiếng ồn thì sẽ gặp khó khăn trong việc phát triển các kỹ năng nghe và nói. Các nghiên cứu cho thấy khi trẻ em học tập trong một môi trường có quá nhiều tiếng ồn thì việc tiếp thu bài học sẽ chậm hơn những trẻ học tập trong môi trường yên tĩnh. Một nghiên cứu cho thấy trẻ em học tập trong môi trường ồn ào thì vốn từ ngữ sẽ nghèo nàn, kỹ năng nhận thức và kỹ năng viết bị hạn chế.

5. Căng thẳng (stress)

Đặc biệt, tiếng ồn gây mất ngủ, suy sụp tinh thần và căng thẳng thần kinh. Một số bi kịch đã xảy ra trong khu dân cư cũng chỉ vì tiếng ồn. Vì vậy, giải quyết nạn ô nhiễm tiếng ồn đòi hỏi ý thức của người dân và sự kiên quyết vào cuộc của chính quyền.

Mục đích của việc đo âm thanh – tiếng ồn

Tại một khu vực hay một vị trí khác nhau sẽ có mức cường độ tiếng ồn khác nhau, với những tác hại nghiêm trọng như đã nêu trên thì chúng ta nên sử dụng máy đo tiếng ồn để biết được chính xác độ ồn tại nơi làm việc, trường học, bệnh viện, khu dân cư,…qua đó tìm phương pháp hạn chế tiếng ồn để không gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Tiếng ồn hay âm thanh sẽ được theo dõi liên tục khi đó chúng ta sẽ biết được mức âm thanh trung bình tại một khu vực theo giờ, ngày và một chu kỳ thời gian nhất định. Hiện tại đã có một số loại máy đo âm thanh tiếng ồn với chức năng lưu trữ dữ liệu sẽ rất tiện để phân tích cường độ âm thanh.

Một số phương pháp làm giảm tiếng ồn

Quy hoạch máy móc gây ra tiếng ồn ra một khu riêng biệt. Không sử dụng các thiết bị máy móc quá cũ gây tiếng ồn lớn.
Thiết kế kiến trúc nhà xưởng hợp lý. Sử dụng tường cách âm.
Trồng cây xanh có nhiều lá cũng góp phần làm giảm âm thanh – tiếng ồn.
Treo biển báo cấm bóp còi to, xây dựng đường bằng phẳng.
Giảm tiếng ồn trên đường truyền.
Sử dụng các vật liệu cách âm, kết cấu cộng hợp giảm năng lượng của nguồn âm
Giảm tiếng ồn khí động gây ra do sự va chạm đường khí trong môi trường khí
Sử dụng bộ tiêu âm: Ống tiêu âm, buồng tiêu âm, tấm tiêu âm
Cá nhân khi làm việc cần sử dụng các thiết bị bảo hộ cá nhân như nút tai, chụp tai.

Hội chứng sợ tiếng ồn là gì?

Trong cuộc sống hàng ngày, không ít người cảm thấy khó chịu với những âm thanh lớn. Hoặc nếu làm việc, sinh hoạt trong môi trường quá nhiều tiếng ồn sẽ gây mất tập trung, lâu dần gây căng thẳng, bực tức thậm chí tiền đình, đau đầu. Tuy nhiên cảm giác này khác với hội chứng sợ tiếng ồn (Misophonia). Với những âm thanh rất bình thường, âm lượng vừa phải, những người mắc hội chứng sợ tiếng ồn vẫn sẽ cảm thấy khó chịu, bức bối có thể kèm theo một số triệu chứng như tim đập nhanh, huyết áp tăng, khó thở, choáng váng…

Thậm chí có thể sẽ có những hành động quá khích như la hét hay đập phá đồ đạc, tác động tới vật thể/người gây tiếng ồn. Những người mắc hội chứng sợ tiếng ồn có thể có các biểu hiện từ nhẹ cho tới nặng. Đôi khi các dấu hiệu của hội chứng sợ tiếng ồn không rõ ràng và đồng nhất. Có thể gây nhầm lẫn với một số bệnh khác như rối loạn lưỡng cực, rối loạn lo âu hay rối loạn ám ảnh cưỡng chế…

Do vậy bác sĩ cần thực hiện thêm một số phương pháp như khai thác tiền sử gia đình, đo thính giác, MRI… để chẩn đoán. Hội chứng sợ tiếng ồn tuy không gây nguy hiểm đến sức khỏe nhưng gây ảnh hưởng tới cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Người bệnh có thể thu hẹp mình, hạn chế ra ngoài, tụ tập hoặc thường xuyên cáu kỉnh, giận dữ.

Nguyên nhân mắc hội chứng sợ tiếng ồn

Theo một số nghiên cứu, có những âm thanh rất bình thường, âm lượng vừa phải nhưng lại khiến người mắc hội chứng sợ tiếng ồn hoảng loạn:

Tiếng thở
Âm thanh từ ăn uống (tiếng hút ống hút, tiếng nhai thức ăn…)
Âm thanh từ bàn tay như tiếng gõ bàn phím, tiếng gõ tay xuống bàn…
Các âm thanh khác như tiếng chim hót, tiếng chó sủa, tiếng giây đồng hồ tích tắc kêu…

Hiện nay, vẫn chưa xác định được nguyên nhân gây bệnh. Tuy nhiên, các yếu tố nguy cơ gây bệnh có thể do:

Bất thường trong cấu trúc não bộ
Di truyền
Do ảnh hưởng của các vấn đề tâm lý, tâm thần
Do chứng ù tai

Nữ giới thường có nguy cơ mắc hội chứng sợ tiếng ồn lớn hơn nam giới. Điều này có thể xuất phát từ lối sống thiếu khoa học, căng thẳng kéo dài, ngủ sai cách, không vận động thường xuyên…

Các cách khắc phục hội chứng sợ tiếng ồn

Hiện tại vẫn chưa có phương pháp điều trị hội chứng sợ tiếng ồn. Tuy nhiên, nếu bạn hoặc người thân trong gia đình có biểu hiện sợ tiếng ồn, có thể khắc phục vấn đề này bằng các cách sau:

– Hạn chế đến nơi đông người, ồn ào. Nếu bắt buộc phải đến hãy lựa chọn một nơi ít âm thành hơn để ngồi.

– Sử dụng tai nghe để nghe các âm thanh yêu thích hoặc bịt tai để hạn chế tiếp xúc với tiếng ồn.

– Có thời gian nghỉ ngơi hợp lý, thay đổi lối sống và ngủ đủ giấc. Người bệnh cần thư giãn đầu óc, tránh căng thẳng trong cuộc sống. Đồng thời nên luyện tập thể dục thể thao nâng cao thể trạng, có thể lựa chọn các môn có tính tập trung như ngồi thiền hoặc yoga.

– Gặp bác sĩ chuyên khoa để nhờ sự tư vấn, hỗ trợ khắc phục tình trạng này tốt hơn.

Hội chứng sợ tiếng ồn có thể theo người bệnh đến hết cuộc đời. Vì vậy, người mắc hội chứng này cần tìm ra những phương pháp để hạn chế ảnh hưởng của bệnh tới đời sống sinh hoạt hàng ngày cũng như sức khỏe bản thân.

***

Trên đây là nội dung bài viết giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về Tiếng ồn là gì. Mọi thông tin trong bài viết Tiếng ồn là gì? Ô nhiễm tiếng ồn là gì? đều được xác thực rõ ràng trước khi đăng tải. Tuy nhiên đôi lúc vẫn không tránh khỏi những sai xót đáng tiếc. Hãy để lại bình luận xuống phía dưới bài viết để đội ngũ biên tập được nắm bắt ý kiến từ bạn đọc.

Đăng bởi THCS Bình Chánh trong chuyên mục Tổng hợp