Mời các em theo dõi nội dung bài học về Cụm tính từ là gì? Một số bài luyện tập về cụm tính từ do thầy cô trường THCS Bình Chánh biên soạn. Hy vọng sẽ là tài liệu hữu ích giúp các em học tốt và hoàn thành tốt bài tập của mình.
Mục lục
Cụm tính từ là gì?
Cụm tính từ là loại tổ hợp từ do tính từ với một só từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành. Nó còn tạo nên bởi sự kết hợp giữa các tính từ với các từ như đang, sẽ, vẫn,… Ngoài ra còn có nhiều các từ ngữ khác.
Cụm tính từ là loại tổ hợp từ do tính từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành. Tương tự như cụm danh từ và cụm động từ, cụm tính từ cũng có ý nghĩa đầy đủ và có cấu tạo phức tạp hơn một tính từ, nhưng lại hoạt động trong câu với vị trí, chức năng giống như một tính từ.
– Mô hình cụm tính từ:
| Phần trước | Phần trung tâm | Phần sau |
| – Chỉ thời gian, cách thức
– Chỉ mức độ – Chỉ ý khẳng định hoặc phủ định |
Tính từ |
– Chỉ mức độ
– Chỉ ý so sánh – Chỉ mốc đánh giá – Chỉ sự định lượng, định tính – Chỉ ý miêu tả |
Mô hình cấu tạo chung của cụm tính từ: Dạng đầy đủ của một cụm tính từ cũng gồm ba phần là phần phụ trước, phần trung tâm là tính từ và phần phụ sau.
Trong đó:
- Các yếu tố ở phần trước biểu thị quan hệ thời gian, sự tiếp diễn tương tự, mức độ của đặc điểm, tính chất, … cho phần trung tâm.
- Các yếu tố ở phần sau biểu thị vị trí, sự so sánh, mức độ, … cho tính từ trung tâm.
Ví dụ. Với cụm tính từ “Đang trẻ như một thanh niên”, ta có:
| Phần phụ trước | Phần trung tâm | Phần phụ sau |
| Đang | trẻ | như một thanh niên |
Lưu ý: Tuy nhiên không phải lúc nào các cụm danh từ, cụm động từ hay cụm tính từ cũng có cấu tạo đầy đủ ba phần như đã đề cập ở trên. Có những cụm danh từ, cụm động từ hay cụm tính từ chỉ gồm phần phụ trước và phần trung tâm, hoặc phần trung tâm và phần phụ sau.
Ví dụ. Với cụm danh từ ”những cánh đồng”, cụm động từ “dẫm vào ngọn cỏ” và cụm tính từ “rộng mênh mông”, ta có:
| Phần phụ trước | Phần trung tâm | Phần phụ sau |
| những | cánh đồng | (khuyết) |
| (khuyết) | dẫm | vào ngọn cỏ |
| (khuyết) | rộng | mênh mông |
– Nhiệm vụ của cụm tính từ:
+ Các phụ ngữ ở phần trước có thể biểu thị quan hệ thời gian; sự tiếp diễn tương tự, mức độ của đặc điểm, tính chất; sự khẳng định hay phủ định; …
+ Các phụ ngữ ở phần sau có thể biểu thị vị trí; sự so sánh; mức độ, phạm vi hay nguyên nhân của đặc điểm, tính chất; …
Một vài ví dụ về cụm tính từ
Cụm tính từ:
+ Lan là học sinh chăm chỉ nhất lớp tôi.
+ Cô ấy vẫn còn trẻ lắm!
+ Huyền là bạn thân của tôi, cô ấy trông rất xinh xắn
+ Cô người mẫu mặc bộ váy xẻ tà đầy quyến rũ
+ Cô ấy có cái váy rất đẹp
+ Nắng buổi trưa rừng rừng một màu vàng chói
+ Long chơi bóng rất giỏi, tôi đánh giá cao về tài năng và trình độ của anh ấy.
Một số bài luyện tập về cụm tính từ
Bài 1: Tìm các cụm tính từ là thành ngữ?
Gợi ý:
Đen như cột nhà cháy, trắng như ngà, đắt như tôm tươi, nhanh như sóc, khỏe như voi, cứng như đá, vui như hội, đẹp như tiên, xấu như ma, hiền như Bụt, đỏ như son, nhát như cáy, tươi như hoa, đông như kiến, …
Bài 2: Viết đoạn văn có sử dụng cụm tính từ
Gợi ý:
Cô giáo tôi tên là Hiền. Cô dạy bộ môn Văn. Với tôi, dù đã không còn học cô nữa nhưng cô mãi là người mẹ thứ hai mà tôi luôn kính trọng. Cô không cao nhưng lại có nước da trắng. Cô có một mái tóc dài ngang lưng và óng ả. Tôi thích nhất là đôi mắt cô. Đôi mắt ấy to, tròn và sáng long lanh. Nó càng trở nên sáng và trìu mến mỗi khi cô nhìn lũ học trò chúng tôi. Nó toát lên sự ấm áp và nhiệt huyết của một giáo viên. Không chỉ tận tâm với nghề mà cô còn coi chúng tôi như những đứa con của mình vậy. Trong giảng dạy, cô rất nghiêm khắc nhưng cũng rất hiền và lo cho học sinh. Ai có khó khăn cô đều tâm sự và tìm cách giải quyết. Vì vậy, chúng tôi rất yêu quý cô và luôn coi cô là người mẹ hiền thứ hai vậy.
– Các cụm tính từ: không cao, dài ngang lưng, sáng long lanh, rất nghiêm khắc, rất hiền, rất yêu quý
Bài 3: Hãy đặt 3 câu có chứa cụm tính từ
Gợi ý:
– Lan đi đôi giày trông rất đẹp
– Ánh nắng chói chang chiếu qua khung cửa sổ
– Bầu trời hôm nay trong xanh vời vợi
Bài 4: Tìm các cụm tính từ là thành ngữ?
Gợi ý:
Đen như cột nhà cháy, trắng như ngà, đắt như tôm tươi, nhanh như sóc, khỏe như voi, cứng như đá, vui như hội, đẹp như tiên, xấu như ma, hiền như Bụt, đỏ như son, nhát như cáy, tươi như hoa, đông như kiến, …
Bài 5 :
a) Căn cứ vào các từ in đậm, hãy xác định cụm tính từ trong các câu sau:
– “Cuối buổi chiều, Huế thường trở về trong một vẻ yên tĩnh lạ lùng đến nỗi tôi cảm thấy hình như có một cái gì đang lắng xuống thêm một chút nữa trong thành phố vốn đã rất yên tĩnh này.” (Theo Hoàng Phủ Ngọc Tường)
– […] Trời bây giờ trong vắt, thăm thẳm và cao, mặt trăng nhỏ lại, sáng vằng vặc ở trên không. (Thạch Lam)
Gợi ý: vốn đã rất yên tĩnh; nhỏ lại; sáng vằng vặc ở trên không.
b) Xếp các cụm tính từ vừa tìm được vào mô hình sau:
| Phụ trước | Trung tâm | Phụ sau |
| vốn đã rất | yên tĩnh | |
| … |
c) Các từ ngữ phụ trước và sau bổ sung ý nghĩa gì cho tính từ trung tâm?
Bài 6:
– Xác định các cụm tính từ trong các câu sau và đặt chúng vào mô hình:
a) Nó sun sun như con đỉa.
b) Nó chần chẫn như cái đòn càn.
c) Nó bè bè như cái quạt thóc.
d) Nó sừng sững như cái cột đình.
đ) Nó tun tủn như cái chổi sể cùn.
Gợi ý:
| Phụ trước | Trung tâm | Phụ sau |
| sun sun | như con đỉa | |
| chần chẫn | như cái đòn càn | |
| bè bè | như cái quạt thóc | |
| sừng sững | như cái cột đình | |
| tun tủn | như cái chổi sể cùn |
– Những câu có cụm tính từ trên được trích trong truyện Thầy bói xem voi, hãy nhận xét
về sức gây cười của các cụm từ này.
Gợi ý:
Các tính từ đều là từ láy – lớp từ có sức gợi tả hình ảnh rất tinh tế trong tiếng Việt cho thấy, các ông thầy bói đều nhận xét rất “chính xác” những gì mình sờ được. Tuy nhiên, những hình ảnh chân thực được gợi ra bởi các cụm tính từ có phụ ngữ so sánh lại gây buồn cười, bởi vì chúng chỉ là những bộ phận của con voi, không thể lấy để thay thế cho hình ảnh của một con voi hoàn chỉnh. Các cụm tính từ đã góp phần đắc lực vào việc biểu đạt sự phê phán nhận thức hạn hẹp, phiến diện, chủ quan của năm ông thầy bói mù.
Bài 7:
Tìm các cụm tính từ là thành ngữ?
Gợi ý:
Đen như cột nhà cháy, trắng như ngà, đắt như tôm tươi, nhanh như sóc, khỏe như voi, cứng như đá, vui như hội, đẹp như tiên, xấu như ma, hiền như Bụt, đỏ như son, nhát như cáy, tươi như hoa, đông như kiến, …
Bài 8:
Tìm cụm tính từ trong những câu sau. Xác định tính từ trung tâm và những ý nghĩa mà tính từ đó được bổ sung.
a. Nhưng chân trời trong hơn mọi hôm, những làng ở xa, Sơn thấy rõ như gần.
b. Sơn bấy giờ mới nhớ ra là mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì còn lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa.
Trả lời:
Xác định cụm tính từ và tính từ trung tâm và những ý nghĩa mà tính từ đó được bổ sung:
a. Nhưng chân trời trong hơn mọi hôm, Sơn thấy rõ như gần.
Cụm tính từ: chân trời trong hơn mọi hôm
Tính từ trung tâm: trong
Ý nghĩa mà tính từ được bổ sung: Nhấn mạnh sự trong veo, trong suốt, có thể nhìn thấy rõ được của bầu trời.
b. Sơn bây giờ mới nhớ ra mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì còn lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa.
Cụm tính từ: mẹ cái Hiên rất nghèo.
Tính từ trung tâm: Nghèo.
Ý nghĩa mà tính từ được bổ sung: Nhấn mạnh sự khó khăn, thiếu thốn của mẹ em Hiên.
***
Trên đây là nội dung bài học Cụm tính từ là gì? Một số bài luyện tập về cụm tính từ do thầy cô trường THCS Bình Chánh biên soạn và tổng hợp. Hy vọng sẽ giúp các em hiểu rõ nội dung bài học và từ đó hoàn thành tốt bài tập của mình. Đồng thời luôn đạt điểm cao trong các bài thi bài kiểm tra sắp tới. Chúc các em học tập thật tốt.
Đăng bởi THCS Bình Chánh trong chuyên mục Học tập
