Phong sát là gì? Nguồn gốc của từ phong sát

Cô Nguyễn Thanh Phương 12/07/2023

Mời bạn đọc cùng tìm hiểu Phong sát là gì trong bài viết dưới đây để có câu trả lời nhé.

Mục lục

Phong sát là gì?

Thuật ngữ “Phong sát” thường được sử dụng trong ngành giải trí và thể thao tại Trung Quốc, để chỉ lệnh cấm vận, không cho phép một .

“Phong sát” là một lệnh cấm được áp dụng cho các nhân vật nổi tiếng, nghệ sĩ hoặc nhân vật có ảnh hưởng đến công chúng tham gia vào các hoạt động nghệ thuật như diễn viên, ca sĩ,… khi họ gặp phải scandal hoặc mắc phải lỗi lầm nghiêm trọng không thể tha thứ.

Bạn đang xem: Phong sát là gì? Nguồn gốc của từ phong sát

Lệnh cấm này buộc các phương tiện truyền thông không được phép phát sóng bất kỳ chương trình, phim ảnh hay hình ảnh nào liên quan đến họ. Các ngôi sao, nghệ sĩ bị “phong sát” sẽ bị ngăn chặn tham gia bất kỳ hoạt động nghệ thuật nào, . Điều đó đồng nghĩa với việc sự nghiệp của họ sẽ bị đóng băng và khó có cơ hội để phục hồi.

Khi một nghệ sĩ bị “phong sát”, họ sẽ không được phép tham gia bất kỳ hoạt động nghệ thuật nào không được xuất hiện trên truyền hình, không được phép đóng phim, không được phép tổ chức concert, và toàn bộ các tác phẩm, phim ảnh, chương trình phát sóng của họ sẽ bị gỡ bỏ hoặc cấm phát sóng. Hợp đồng quảng cáo, sự kiện và mọi hoạt động liên quan khác của nghệ sĩ này cũng sẽ bị hủy bỏ. Các bài đăng trên các nền tảng mạng xã hội của họ cũng sẽ bị kiểm duyệt và hạn chế một cách chặt chẽ. Điều này có nghĩa là sự nghiệp của nghệ sĩ tại Trung Quốc sẽ bị chấm dứt hoàn toàn và bị khán giả quay lưng. “Phong sát” được coi là đòn trừng phạt nặng nề nhất đối với các nghệ sĩ tại Trung Quốc.

Nguồn gốc của từ phong sát

Phong sát’ là lệnh cấm một người nào đó không được xuất hiện trong một lĩnh vực cụ thể.

“Phong sát” có nguồn gốc từ tiếng Trung 封杀 (fēng shā), trong đó, phong tạm hiểu là phong tỏa, sát nghĩa là giết hại. “Phong sát” là dùng lệnh cấm hoặc phong tỏa để ngăn một người tiếp tục xuất hiện trong một lĩnh vực nhất định. Các cụm từ đồng nghĩa với phong sát là tẩy chay, cấm sóng. Ví dụ, phong sát trong nghệ thuật là cấm các nhân vật của công chúng như ca sĩ, diễn viên, người mẫu không được thực hiện một số công việc nhất định hoặc tham gia hoạt động nghệ thuật; toàn bộ nội dung, tác phẩm nghệ thuật của những người này đều bị gỡ bỏ khỏi các nền tảng truyền thông.

Cụm từ này bắt đầu được sử dụng phổ biến trong giới giải trí Hoa ngữ trong khoảng 3-5 năm trở lại đây, gắn với một số scandal. Trịnh Sảng bị phong sát sau bê bối cô thuê người mang thai hộ (một hành động phạm pháp ở Trung Quốc), nói dối… Khi các hành động cô làm bị phanh phui, cô ngay lập tức bị cấm xuất hiện trên truyền hình và trước công chúng, bị công chúng quay lưng, các thương hiệu lớn tẩy chay. Ngô Diệc Phàm cũng là ngôi sao lớn bị phong sát bởi cáo buộc dụ dỗ nhiều cô gái trẻ quan hệ tình dục, “bạo lực lạnh”… Thần tượng một thời hiện ở trong tù, tiếp tục chịu sự điều tra của cơ quan chức năng.

Không chỉ Trung Quốc, ở Hàn Quốc, lệnh phong sát cũng được thực thi quyết liệt bởi cơ quan có thẩm quyền, khiến các nghệ sĩ phải rút lui khỏi giới giải trí, sự nghiệp bị sụp đổ hoàn toàn.

Phong sát bao gồm:

1. Ngăn không cho các nhân vật như ngôi sao, nghệ sĩ,… tham gia hoạt động nghệ thuật hoặc một số công việc nhất định. Diễn viên bị cấm đóng phim, ca sĩ thì bị cấm ca hát, cấm biểu diễn.

2. Cấm các phương tiện truyền thông phát sóng chương trình, tin tức về họ.

3. Tất cả bài đăng trên các trang mạng xã hội của người bị “phong sát” cũng sẽ được kiểm soát chặt chẽ.

4. Gỡ sạch sẽ tất cả biển quảng cáo, hình ảnh có liên quan ở nơi công cộng —> CẤM tuyệt đối xuất hiện trước công chúng.

5. Theo Baidu, phong sát thường là một lệnh cấm vĩnh viễn do các cơ quan thẩm quyền áp đặt lên một số nghệ sĩ nhất định.

Thuật ngữ này được sử dụng phổ biến trong giới giải trí Hoa Ngữ. Trước khi đưa ra lệnh phong sát, cơ quan thẩm quyền phải cân nhắc rất nhiều yếu tố như đạo đức, văn hóa, chính trị, pháp luật,… rồi đưa ra kết luận cuối cùng. Theo như định nghĩa từ Baidu thì lệnh phong sát thường có hiệu lực vĩnh viễn và không có bất kì một sự nhân nhượng cho bất kỳ cá nhân nào.

Tại Việt Nam, chúng ta không có khái niệm phong sát mà chỉ có lệnh cấm diễn trong thời gian ngắn.

Phong sát phổ biến khi nào?

Phong sát được nhắc đến chủ yếu trong giới giải trí Hoa ngữ. Trịnh Sảng là nghệ sĩ Trung Quốc bị phong sát nặng nề nhất trong những năm trở lại đây. Do vướng phải scandal nhờ mang thai hộ, cô bị quay lưng bởi công chúng và các thương hiệu lớn. Tệ hơn, cô còn bị cấm xuất hiện trên sóng.

Trước khi đưa ra lệnh cấm sóng vĩnh viễn, các cơ quan thẩm quyền đã phải cân nhắc nhiều yếu tố, như yếu tố văn hóa, đạo đức, pháp luật hay chính trị. Lấy ví dụ như vụ Jung Suk Won của đài KBS hay Kha Chấn Đông đều dính phải scandal sử dụng ma túy. Minh tinh Phạm Băng Băng thì vướng phải scandal trốn thuế. Mức độ vi phạm của sự việc trên khá nghiêm trọng, và đều là vi phạm pháp luật.

Ở Việt Nam, lệnh phong sát không phổ biến mà chỉ có lệnh cấm diễn tạm thời. Năm 2014, Phó giám đốc Sở Văn hóa Thể thao Du lịch Hà Nội đã phạt ca sĩ Hương Tràm vì ăn mặc phản cảm khi biểu diễn tại một quán bar. Cô bị cấm diễn ba tháng và nộp phạt hành chính 10 triệu đồng.

Tuy nhiên, không cần đến lệnh cấm từ cơ quan thẩm quyền, dư luận Việt Nam vẫn có khả năng đưa một người nổi tiếng vào danh sách đen. Trường hợp nghệ sĩ Việt bị tẩy chay nặng nề nhất phải kể đến Minh Béo. Từ sau scandal quấy rối tình dục trẻ em của Minh Béo, khán giả đều cảm thấy không thoải mái khi xem anh biểu diễn.

Mặc dù Minh Béo chưa nhận lệnh cấm diễn từ nhà đài, nhưng chỉ cần bị công chúng quay lưng, anh đã mất cơ hội xuất hiện trên sân khấu lớn hoặc nhận hợp đồng quảng cáo.

Tại một số nước châu Á như Trung Quốc hay Hàn Quốc, sức ảnh hưởng của công chúng, các nhãn hàng và các cơ quan thẩm quyền diễn ra rất “quyết liệt”. Nếu như nhận được lệnh cấm sóng, nghệ sĩ gần như không thể tìm lại ánh hào quang, thậm chí sự nghiệp sụp đổ hoàn toàn.

Phong sát được dùng như nào?

Phong sát thực chất là một phần của văn hóa tẩy chay – bài trừ các nhân vật nổi tiếng khi họ làm điều gì đó được coi là phản cảm. Các từ hoặc cụm từ đồng nghĩa với phong sát là: tẩy chay, cấm sóng hoặc đưa vào danh sách đen. Trong bối cảnh giao tiếp thông thường, phong sát có thể được dùng như sau:

A: Cậu đọc vụ mới nhất về Trịnh Sảng chưa?

B: Đọc rồi, Trịnh Sảng sẽ bị phong sát hoàn toàn, còn phim chị ấy đóng thì chắc bị ngưng chiếu.

A: Không ngưng đâu, người ta sẽ xài công nghệ để xóa mặt Trịnh Sảng đi.

Nguyên nhân của phong sát

Phong sát do vi phạm pháp luật

Các nghệ sĩ bị phong sát do có hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng như ma túy, trốn thuế, sai phạm trong báo cáo tài chính,… Bên cạnh đó, các hành vi có hiểu hiện không tuân thủ quan điểm chính trị của nhà nước cũng có thể bị chính phu phong sát. Điển hình là các nghệ sĩ như Phạm Băng Băng, Kha Chấn Đông, Ngô Diệc Phàm và Triệu Vy đều đã bị liệt vào danh sách bị phong sát vì các hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Phạm Băng Băng bị tố cáo trốn thuế hàng triệu đô la, trong khi Kha Chấn Đông và Ngô Diệc Phàm dính líu đến các vụ bê bối ma túy và tình dục. Triệu Vy, mặc dù chưa chính thức bị phong sát, nhưng các bộ phim có sự tham gia của cô đã bị xóa bỏ do những bê bối tài chính và hoạt động không đúng quy định.

Phong sát do vi phạm đạo đức, trái thuần phong mỹ tục

Bên cạnh việc vi phạm pháp luật, ghệ sĩ có thể bị phong sát do có những hành vi trái với đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục, bị cộng đồng phản đối. Các hành vi này bao gồm trốn thuế, sử dụng ma túy, tấn công tình dục, giả mạo bằng cấp, ngoại tình và bị bắt với nhiều cáo buộc nghiêm trọng. Nếu nghệ sĩ có những hành vi vi phạm đạo đức xã hội, vi phạm pháp luật hoặc có lối sống bê bối thì họ có thể bị phong sát. Các nghệ sĩ bị phong sát bao có thể kể đến như: Trịnh Sảng, Trần Quán Hy, Đồng Trác và Địch Thiên Lâm đều có những bê bối liên quan đến đời tư và đạo đức.Trịnh Sảng bị cấm hoạt động trên các chương trình truyền hình Trung Quốc sau khi vướng vào lùm xùm mang thai hộ và chối bỏ con ruột của mình.Trần Quán Hy bị phong sát sau khi những video nhạy cảm của anh với các cô gái khác bị lộ ra ngoài.Đồng Trác và Địch Thiên Lâm cả hai đều bị vướng vào bê bối giả mạo bằng cấp, làm ảnh hưởng đến uy tín và đạo đức của họ.

Một vài nghệ sĩ bị phong sát của giới giải trí Hoa Ngữ

Phạm Băng Băng

Được mệnh danh là “Nữ hoàng Cbiz” nhưng sự nghiệp của Phạm Băng Băng nhanh chóng kết thúc khi vướng phải scandal trốn thuế vào năm 2018 với khoản tiền lên đến 883 triệu tệ. Sau scandal, Phạm Băng Băng đang cố gắng trở lại giới giải trí nhưng có vẻ dường như con đường ấy quá khó khăn bởi công chúng vẫn tiếp tục tẩy chay nữ nghệ sĩ.

Trịnh Sảng

Sau khi vướng phải lùm xùm xoay quanh việc mang thaai hộ, cô đã bị rất nhiều người hâm mộ và các nhãn hàng nổi tiếng quay lưng. Tệ hơn nữa, cô cũng bị Quảng Điện cấm hoạt động tại tất cả các chương trình truyền hình của Trung Quốc (bao gồm cả livestream) bởi việc mang thai hộ là một điều cấm kỵ ở quốc gia tỉ dân này.

Ngô Diệc Phàm

Hình tượng soái ca của Ngô Diệc Phàm bỗng chốc tiêu tan sau một đêm khi bê bối “săn gái” của anh bị tiết lộ. Theo đó, danh sách bạn gái của anh ước tính có trên 20 người; điều đáng nói ở đây là những cô gái này còn rất trẻ, đa phần đều là trẻ vị thành niên. Chỉ trong vòng 3 ngày anh đã mất 15 hợp đồng quảng cáo với các công ty lớn và bị Uỷ ban Công tác Thanh niên đã ra văn bản phong sát.

Một vài nghệ sĩ bị phong sát của giới giải trí Hoa Ngữ

Quy định pháp luật Việt Nam về phong sát

Pháp luật Việt Nam hiên nay tuy chưa có bất kỳ quy định nào về phong sát nghệ sĩ nhưng căn cứ khoản 3 Nghị định 144/2020/NĐ-CP quy định về hoạt động nghệ thuật biểu diễn, các quy định cấm trong hoạt động nghệ thuật biểu diễn bao gồm:

Điều 3. Quy định cấm trong hoạt động nghệ thuật biểu diễn

1. Chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

2. Xuyên tạc lịch sử, độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; xâm phạm an ninh quốc gia; phủ nhận thành tựu cách mạng; xúc phạm lãnh tụ, anh hùng dân tộc, danh nhân; phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc; xúc phạm tín ngưỡng, tôn giáo; phân biệt chủng tộc; xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân.

3. Kích động bạo lực, tuyên truyền chiến tranh xâm lược, gây hận thù giữa các dân tộc và nhân dân các nước, ảnh hưởng xấu đến quan hệ đối ngoại

.4. Sử dụng trang phục, từ ngữ, âm thanh, hình ảnh, động tác, phương tiện biểu đạt, hình thức biểu diễn hành vi trái với thuần phong, mỹ tục của dân tộc, tác động tiêu cực đến đạo đức, sức khỏe cộng đồng và tâm lý xã hội.

Các hành vi vi phạm trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo sẽ bị xử phạt hành chính theo Nghị định 38/2021/NĐ-CP, với các hình thức phạt chủ yếu là cảnh cáo, phạt tiền và đình chỉ hoạt động. Ngoài ra, còn có các hình phạt bổ sung như tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm, đình chỉ hoạt động có thời hạn và tước giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn.

Số tiền phạt hành chính tối đa trong lĩnh vực văn hóa là 50 triệu đồng đối với cá nhân và 100 triệu đồng đối với tổ chức. Trong lĩnh vực quảng cáo, mức phạt đối đa là 100 triệu đồng đối với cá nhân và 200 triệu đồng đối với tổ chức. Ngoài ra, nếu vi phạm được coi là nghiêm trọng hơn, có thể áp dụng các hình phạt bổ sung và lệnh cấm trong 1-5 năm, tính từ ngày chấp hành xong hình phạt tù hoặc từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật.

Ngoài ra, theo Điều 41 Bộ luật Hình sự, những hành vi gây nguy hại cho xã hội sẽ bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định gây nguy hại cho xã hội. Điều này sẽ được áp dụng đối với những người bị kết án và có thời hạn từ 1 đến 5 năm.

***

Trên đây là nội dung bài viết giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về Phong sát là gì. Mọi thông tin trong bài viết Phong sát là gì? Nguồn gốc của từ phong sát đều được xác thực rõ ràng trước khi đăng tải. Tuy nhiên đôi lúc vẫn không tránh khỏi những sai xót đáng tiếc. Hãy để lại bình luận xuống phía dưới bài viết để đội ngũ biên tập được nắm bắt ý kiến từ bạn đọc.

Đăng bởi THCS Bình Chánh trong chuyên mục Tổng hợp