Soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng SGK Ngữ văn 6 Cánh diều

Trường THCS Bình Chánh 25/06/2023

Nội dung chính

“Ông lão đánh cá và con cá vàng” là truyện cổ tích dân gian do A.Pu-skin kể lại. Truyện ca ngợi lòng biết ơn đối với những con người nhân hậu và nêu ra bài học đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc.

Chuẩn bị 1

Trả lời câu 1 (trang 11 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Bạn đang xem: Soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng SGK Ngữ văn 6 Cánh diều

Hướng dẫn giải:

Đọc trước văn bản, liệt kê ra các sự việc chính.

Lời giải:

Các sự việc chính:

– Một ông lão nghèo ra biển đánh cá, bắt được cá vàng và thả nó về biển. Nó bảo nếu ông lão cần gì nó sẽ giúp ông.

– Về đến nhà, ông lão kể chuyện cho vợ nghe, mụ vợ mắng ông lão và đòi cá vàng đáp ứng yêu cầu của mụ.

+ Lần thứ nhất, mụ đòi một cái máng lợn ăn mới.

+ Lần thứ hai, mụ đòi một cái nhà rộng.

+ Lần thứ ba, mụ đòi làm một bà nhất phẩm phu nhân.

+ Lần thứ tư, mụ đòi làm nữ hoàng.

+ Lần thứ năm, mụ đòi làm Long Vương ngự trên mặt biển.

+ Lần thứ năm đòi hỏi, cá vàng tức giận nhưng không nói gì.

– Khi ông lão trở về, trước mắt lão lại thấy túp lều nát ngày xưa và mụ vợ ngồi trên máng lợn sứt mẻ.

Chuẩn bị 2

Trả lời câu 2 (trang 11 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hướng dẫn giải:

Từ hành động và cách cư xử, xác định tính cách của nhân vật.

Lời giải:

Đặc điểm tính cách:

+ Ông lão: thật thà, tốt bụng, không tham lam nhưng nhu nhược

+ Mụ vợ: tham lam vô độ, quá quắt, bạc tình, bạc nghĩa

Chuẩn bị 3

Trả lời câu 3 (trang 11 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hướng dẫn giải:

Liệt kê và trình bày các chi tiết thần kì trong truyện.

Lời giải:

– Chi tiết tưởng tượng kì ảo:

+ Cá vàng khi mắc lưới cất tiếng xin tha và hứa trả ơn

+ Mỗi lần ra biển ông lão gọi cá vàng thì con cá sẽ bơi lên

+ Cá vàng có phép thuật thực hiện điều ước của ông và cũng có thể lấy lại tất cả.

=> Những chi tiết kì ảo khiến câu chuyện li kì hấp dẫn, làm nổi bật giá trị nội dung, ý nghĩa của tác phẩm.

Chuẩn bị 4

Trả lời câu 4 (trang 11 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hướng dẫn giải:

Từ phần kết câu chuyện, rút ra bài học tác giả gửi gắm.

Lời giải:

Thông điệp ý nghĩa: ca ngợi lòng biết ơn đối với những người nhân hậu và nêu ra bài học đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc.

Chuẩn bị 5

Trả lời câu 5 (trang 11 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hướng dẫn giải:

Từ văn bản, rút ra bài học cho bản thân.

Lời giải:

– Bài học: sống với thái độ biết ơn, lương thiện, biết ơn những người đã giúp đỡ mình và lương thiện với vạn vật xung quanh => cuộc sống của chúng ta mới có ý nghĩa.

Chuẩn bị 6

Trả lời câu 6 (trang 11 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hướng dẫn giải:

Tìm kiếm thêm thông tin trên sách báo, internet.

Lời giải:

Tìm hiểu về tác giả: A-lếch-xan-dro Xéc-ghê-vích Pu-skin

– Là một nhà thơ, nhà viết kịch và tiểu thuyết gia người Nga của thời kỳ Lãng mạn.

– Các nhà phê bình coi nhiều tác phẩm của ông là kiệt tác.

– Pu-skin là người khai sinh ra sự phát triển lâu dài và hiệu quả của nền văn học hiện thực Nga, vì ông đã đạt được lý tưởng hiện thực bằng cách “trình bày ngắn gọn hiện thực”.

Đọc hiểu 1

Trả lời câu 1 (trang 11 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hướng dẫn giải:

Đọc kĩ đoạn văn (1), liệt kê những chi tiết nói về hoàn cảnh và cách cư xử của ông lão.

Lời giải:

– Các chi tiết về hoàn cảnh sống của ông:

+ Hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển

+ Ngày ngày chồng đi đánh cá, vợ ở nhà kéo sợi

=> Hoàn cảnh nghèo khó, đơn sơ.

– Các chi tiết về cách cư xử của ông lão với cá vàng:

+ Ngạc nhiên nhưng rồi cũng thả con cá xuống biển

+ “Ta không đòi hỏi gì cả, ta cũng chẳng cần gì cả”.

=> Tính cách: tốt bụng, nhân hậu, giúp đỡ vật mà không cần trả ơn.

Đọc hiểu 2

Trả lời câu 2 (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hướng dẫn giải:

Chú ý đọc đoạn (2)

Lời giải:

Lần thứ nhất:

– Mụ vợ bắt ông lão quay lại biển xin con cá vàng một cái máng cho lợn ăn.

– Cảnh biển: mặt biển gợn sóng êm ả.

Đọc hiểu 3

Trả lời câu 3 (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hướng dẫn giải:

Chú ý đọc đoạn (3)

Lời giải:

Lần thứ hai:

– Đòi hỏi và thái độ của vợ ông lão ở lần thứ hai khác ở lần đầu là ước nguyện lớn dần: Mụ đòi một tòa nhà đẹp.

– Cảnh biển lần thứ hai: biển đã gợn sóng.

Đọc hiểu 4

Trả lời câu 4 (trang 13 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hướng dẫn giải:

Chú ý đọc đoạn (4)

Lời giải:

– Câu cho biết đòi hỏi mới và thái độ của vợ ông lão: Đồ ngu! Ngốc sao ngốc thế! Đòi một cái nhà thôi à? Trời! Đi tìm ngay con cá và bảo nó rằng tao không muốn làm một mụ nông dân quèn, tao muốn làm một bà nhất phẩm phu nhân kia!

– Cảnh biển lần thứ ba lúc này: biển nổi sóng dữ dội

Đọc hiểu 5

Trả lời câu 5 (trang 13 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hướng dẫn giải:

Chú ý đọc phần (5)

Lời giải:

– Ở phần 5, lần này người vợ đòi hỏi muốn làm nữ hoàng

– Cách cư xử lúc này của bà ta với chồng rất vô tình, vong ân bội nghĩa:

+ Xưng mày – bà

+ Bắt chồng đi quét dọn chuồng ngựa

+ Tát vào mặt ông khi ông có ý không muốn đi

+ Nếu ông không ra biển sẽ bắt người lôi ông đi

Đọc hiểu 6

Trả lời câu 6 (trang 14 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hướng dẫn giải:

Đọc kĩ phần (6) và trả lời.

Lời giải:

– Phần 6, vợ ông lão muốn cá vàng biến mụ ta thành Long Vương ngự trị trên mặt biển để bắt cá vàng hầu hạ mụ và làm theo ý mụ.

– Cảnh biển lúc này: biển nổi sóng ầm ầm.

Đọc hiểu 7

Trả lời câu 7 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hướng dẫn giải:

Quan sát kĩ bức tranh.

Lời giải:

Bức tranh là khung cảnh sau 5 lần ông lão ra biển cầu xin, khi ông xin cho mụ vợ thành Long Vương, điều ước khi ấy quá phi lí khiến cá tức giận mà biến mọi thứ trở về ban đầu.

CH cuối bài 1

Trả lời câu 1 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hướng dẫn giải:

Kẻ bảng và liệt kê các chi tiết để điền vào bảng cho đúng.

Lời giải:

Phần	Vợ ông lão đánh cá	Ông lão đánh cá	Biển
2	Mụ vợ bắt ông lão quay lại biển xin con cá vàng một cái máng cho lợn ăn	Không phản ứng lại, nghe lời mụ vợ cứ thế ra biển xin	Gợn sóng êm ả
3	Mụ đòi một tòa nhà đẹp	Không phảm ứng lại, nghe lời mụ vợ cứ thế ra biển xin	Biển đã nổi sóng
4	Mụ không muốn làm nông dân mà muốn làm một bà nhất phẩm phu nhân	Không phảm ứng lại, nghe lời mụ vợ cứ thế ra biển xin	Biển nổi sóng dữ dội
5	Mụ muốn trở thành nữ hoàng	Khúm núm với vợ, cãi lại vợ khi biết ước muốn của bà nhưng rồi vẫn lủi thủi ra biển	Biển nổi sóng mù mịt
6	Mụ muốn làm Long Vương ngự trị trên mặt biển để bất cá vàng hầu hạ và làm theo ý mụ	Cung kính với vợ, không dám trái lời mụ	Biển nổi sóng ầm ầm

CH cuối bài 2

Trả lời câu 2 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hướng dẫn giải:

Xét những sự việc trên và nhận xét tính cách các nhân vật.

Lời giải:

Tính cách của nhân vật:

+ Ông lão: thật thà, tốt bụng, không tham lam nhưng nhu nhược.

+ Mụ vợ: tham lam vô độ, quá quắt, bạc tình.

CH cuối bài 3

Trả lời câu 3 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hướng dẫn giải:

Chú ý cảnh biển các văn bản để trả lời.

Lời giải:

– Cảnh biển thay đổi:

+ Lần 1: gợn sóng êm ả

+ Lần 2: biển đã nổi sóng

+ Lần 3: biển nổi sóng dữ dội

+ Lần 4: biển nổi sóng mù mịt

+ Lần 5: biển nổi sóng ầm ầm

– Ý nghĩa của sự thay đổi: Thái độ của biển cũng chính là thái độ của nhân dân khi chứng kiến sự thay đổi của mụ vợ. Ban đầu, khi những yêu cầu còn chính đáng thì nhẹ nhàng, càng ngày càng quá quắt, khó chấp nhận và đến cuối thì trở nên giận dữ.

CH cuối bài 4

Trả lời câu 4 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hướng dẫn giải:

Từ văn bản, rút ra bài học cho bản thân.

Lời giải:

Bài học: ca ngợi lòng biết ơn đối với những người nhân hậu và nêu ra bài học đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc từ đó thể hiện ước mơ của nhân dân ta về một xã hội công bằng.

CH cuối bài 5

Trả lời câu 5 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hướng dẫn giải:

Suy nghĩ và so sánh giữa các truyện.

Lời giải:

– Điểm giống nhau của truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng (Pu-skin) và truyện cổ tích dân gian:

+ Có các yếu tố kì ảo, hoang đường

+ Kiểu nhân vật theo mô típ: người hiền gặp lành, kẻ tham lam sẽ có bài học thích đáng

– Điểm khác nhau của truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng (Pu-skin) và truyện cổ tích dân gian

+ Văn học dân gian là sáng tác của nhân dân lao động truyền miệng từ đời này qua đời khác

+ Còn tác phẩm trên là do nhà văn người Nga viết

Bài đọc