Học Tập Lớp 8 Soạn Văn 8 Kết nối tri thức

Soạn bài Lá cờ thêu sáu chữ vàng SGK Ngữ văn 8 Kết nối tri thức

Trường THCS Bình Chánh 21/07/2023

Trước khi đọc 1

Câu 1 (trang 10, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Chia sẻ cảm nghĩ của em về người anh hùng nhỏ tuổi Trần Quốc Toản (qua các tài liệu lịch sử, sách báo, phim ảnh, … mà em đã đọc, đã xem)

Bạn đang xem: Soạn bài Lá cờ thêu sáu chữ vàng SGK Ngữ văn 8 Kết nối tri thức

Hướng dẫn giải:

Nhớ lại các câu chuyện lịch sử hoặc tham khảo trên internet, sách báo.

Lời giải:

Trần Quốc Toản là một vị anh hùng nhỏ tuổi. Ông đã tham gia vào cuộc kháng chiến chống quân Nguyên và hy sinh khi còn rất nhỏ. Câu chuyện về Trần Quốc Toản bóp nát quả cam đến giờ vẫn được lưu truyền. Ông chính là tấm gương về lòng dũng cảm, cùng tinh thần yêu nước.

Trước khi đọc 2

Câu 2 (trang 10, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Ngoài Trần Quốc Toản, em còn biết thêm nhân vật thiếu nhi lỗi lạc nào trong lịch sử?

Hướng dẫn giải:

Nhớ lại các nhân vật thiếu nhi lỗi lạc trong lịch sử đã được học hoặc đọc được qua sách báo, internet.

Lời giải:

Ông Trạng Nguyễn Hiền vừa là người có tài năng lỗi lạc, vừa là người có ý chí kiên trì vượt khó. Ông là tấm gương sáng cho mọi thiếu nhi noi theo.

Đọc văn bản 1

Câu 1 (trang 11, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Hoài Văn có những suy nghĩ gì khi thấy các vương hầu họp bàn việc nước?

Hướng dẫn giải:

Theo dõi phần đầu văn bản để trả lời.

Lời giải:

Khi thấy các vương hầu họp bàn việc nước, Hoài Văn dám chắc các vị có ý cho quân Nguyên mượn đường vào đánh Chiêm Thành hoặc chống cự lại. Trong ý nghĩ, chàng muốn được xuống thuyền rồng bàn việc nước, quỳ trước mặt và xin quan gia cho đánh.

Đọc văn bản 2

Câu 2 (trang 12, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Điều gì sẽ xảy ra khi Hoài Văn có hành động vượt khuôn phép?

Hướng dẫn giải:

Đọc văn bản, theo dõi các tình tiết để dự đoán.

Lời giải:

Nếu Hoài Văn có hành động vượt khuôn phép thì sẽ thành phạm thượng và có thể phải chịu tội chết.

Đọc văn bản 3

Câu 3 (trang 13, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Hoài Văn giải thích như thế nào về hành động của mình?

Hướng dẫn giải:

Đọc kỹ lời thoại của Hoài Văn để trả lời.

Lời giải:

Giải thích về hành động của mình, Hoài Văn tự biết mình mang tội lớn. Nhưng vì đất nước nguy nan, chàng cho rằng đến đứa trẻ cũng phải lo nghĩ. Vua lo thì kẻ bề dưới cũng cần phải lo.

Đọc văn bản 4

Câu 4 (trang 13, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Thái độ của Trần Quốc Toản thể hiện như thế nào qua lời nói?

Hướng dẫn giải:

Đọc kỹ lời thoại và lời dẫn để xác định thái độ của Trần Quốc Toản.

Lời giải:

Qua lời thoại và cách Quốc Toản đứng phắt dậy, mắt long lên, có thể thấy chàng đã rất tức giận khi nghe nói có người chủ hòa, cho giặc mượn đường qua nước ta, dâng giang sơn gấm vóc cho chúng.

Đọc văn bản 5

Câu 5 (trang 13, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Cách nhà vua xử lí hành động của Trần Quốc Toản có đúng như dự đoán của em không?

Hướng dẫn giải:

Theo dõi tình tiết câu chuyện và so với câu trả lời trước đó để làm bài.

Lời giải:

Khác với dự đoán của em, vua không ban cho Quốc Toản tội chết. Vua thương tình chàng còn trẻ, rơi vào tình cảnh đáng thương, lại biết lo nghĩ cho vua, cho đất nước. Người truyền cho 2 chú cháu đứng dậy và tặng cho Quốc Toản một quả cam sành chín mọng.

Sau khi đọc 1

Câu 1 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Hãy tóm tắt nội dung của văn bản và cho biết câu chuyện dựa trên bối cảnh của sự kiện lịch sử nào.

Hướng dẫn giải:

Đọc kỹ toàn bộ văn bản và tóm tắt ngắn gọn nội dung.

Lời giải:

*Tóm tắt:

– Tại bến Bình Than, vua Trần và các vương hầu họp bàn kế sách đối phó với quân xâm lược.

– Vì chưa đủ tuổi, không được dự họp, Trần Quốc Toản cảm thấy nhục nhã, chỉ muốn gặp vua để bày tỏ chủ kiến của mình là không chấp nhận hoà hoãn.

– Do nóng lòng muốn gặp vua, Trần Quốc Toản định vượt qua hàng rào quân cấm vệ để đến nơi vua quan họp bàn; bị ngăn cản, đã xảy ra xung đột.

– Khi được gặp vua, Trần Quốc Toản nói to câu xin đánh. Vua Trần biết nỗi lòng vì nước của chàng, đã không trách phạt, còn ban thưởng một quả cam.

– Trần Quốc Toản quyết định trở về quê chiêu mộ binh mã, thao luyện võ nghệ để xuất quân đánh giặc. Khi chàng xoè tay ra, quả cam đã bị bóp nát tự bao giờ.

*Bối cảnh lịch sử: Câu chuyện được kể xảy ra vào thời nhà Trần (thế kỉ XIII). Lúc bấy giờ, nước ta phải đối mặt với quân Nguyên – một đội quân xâm lược hết sức hùng mạnh.

Sau khi đọc 2

Câu 2 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản có tâm trạng như thế nào khi phải đứng trên bờ nhìn quang cảnh một sự kiện đặc biệt đang diễn ra ở bến Bình Than?

Hướng dẫn giải:

Theo dõi các tình tiết của văn bản, đặc biệt chú ý đến lời thoại và những đoạn miêu tả tâm lý nhân vật.

Lời giải:

Khi bị quân Thánh Dực ngăn cản xuống bến gặp vua, Trần Quốc Toản đã có hành động khác thường là “xô mấy người lính Thánh Dực ngã chúi, xăm xăm xuống bến”; “tuốt gươm, mắt trừng lên” dọa chém người ngăn cản, đỏ mặt quát lớn trước mặt viên tướng, múa tít gươm khiến cho không ai có thể đến gần để cản bước mình…. Lý do mà Quốc Toản có những hành động phạm thượng như vậy là vì chàng quá lo lắng cho đất nước, căm thù giặc, nóng lòng muốn tỏ bày chủ kiến của mình với vua. Quốc Toản liều chết một phen, chỉ để nói hai tiếng xin đánh.

Sau khi đọc 3

Câu 3 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Khi bị quân Thánh Dực ngăn cản xuống bến gặp vua, Trần Quốc Toản có hành động gì khác thường? Vì sao Trần Quốc Toản có hành động như vậy?

Hướng dẫn giải:

Theo dõi đoạn Trần Quốc Toản lao xuống bến gặp vua và lý giải hành động của chàng

Lời giải:

– Chứng kiến hành động và nghe lời tâu bày của Trần Quốc Toản, vua Thiệu Bảo đã gật đầu, mỉm cười nhìn Hưng Đạo Vương. Lời nói của Quốc Toản cũng hợp với ý của vua và Hưng Đạo. Tuy rằng Quốc Toản phạm thượng, nhưng vì nể tình còn trẻ, hoàn cảnh đáng thương, lại biết lo lắng cho vua, lo cho việc nước nên thứ tội, cho lui về làm tròn chữ hiếu phận làm con. Sau đó, vua khuyên giải, động viên Hoài Văn Hầu một cách nhẹ nhàng, còn đích thân tặng chàng một quả cam sành chín mọng.

– Thái độ và cách xử lý như trên cho thấy đây là một vị vua đức độ anh minh, vừa khoan dung, độ lượng, xét sự việc dựa trên cả lý lẫn tình, trân trọng chí khí và nỗi lòng quan tâm đến việc dân, việc nước của người trẻ.

Sau khi đọc 4

Câu 4 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Chứng kiến hành động và nghe lời tâu bày của Trần Quốc Toản, vua Thiệu Bảo có thái độ và cách xử lý như thế nào? Thái độ và cách xử lý đó cho thấy điều gì ở vị vua này?

Hướng dẫn giải:

Theo dõi đoạn văn miêu tả hành động và lời nói vua ban để trả lời câu hỏi.

Lời giải:

Sau khi đọc 5

Câu 5 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Trong lời người kể chuyện đôi chỗ xen vào những ý nghĩ thầm kín của nhân vật Trần Quốc Toản. Hãy nêu một vài trường hợp và phân tích tác dụng của sự đan xen đó.

Hướng dẫn giải:

Tìm một số chi tiết đan xen những ý nghĩ thầm kín của nhân vật Trần Quốc Toản trong lời người kể và nêu tác dụng.

Lời giải:

Trường hợp trong lời người kể có đan xen ý nghĩ thầm kín của nhân vật Trần Quốc Toản là: “Thì ra các con trai của Hưng Đạo Vương đều có mặt. Những người em họ ấy, chẳng qua chỉ hơn Hoài Văn dăm sáu tuổi! Cha ta mất sớm, nên ta mới phải đứng rìa nhục nhã thế này!..”

=> Tác dụng: Việc đan xen ý nghĩ của nhân vật trong lời kể khiến cho câu chuyện trở nên sinh động và chân thực hơn. Chứng tỏ người kể chuyện ngôi thứ ba đồng điệu, đồng cảm với nhân vật. Những ước vọng, tâm tư của nhân vật cũng chính là điều mà người kể chuyện mong muốn

Sau khi đọc 6

Câu 6 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Những nét tính cách nào của Trần Quốc Toản được thể hiện qua lời đối thoại với các nhân vật khác trong truyện?

Hướng dẫn giải:

Theo dõi từng lời thoại của nhân vật để nhận biết được các nét tính cách.

Lời giải:

Cuộc đối thoại	Nội dung đối thoại	Nét tính cách được bộc lộ
Giữa Trần Quốc Toản với quân Thánh Dực	hai bên cãi cọ, xung đột nhau khi Trần Quốc Toản vượt quá giới hạn cho phép	sự bức xúc, nóng nảy, thiếu kiềm chế, điều có thể dẫn đến nguy hiểm
Giữa Trần Quốc Toản với Chiêu Thành Vương	hai bên đối đáp, làm rõ nguyên nhân Trần Quốc Toản đến bến Bình Than gây náo loạn	suy nghĩ chín chắn trước tình thế đất nước đối diện với họa ngoại xâm
Giữa Trần Quốc Toản với vua Thiệu Bảo	Trần Quốc Toản đã nói được với vua điều nung nấu trong lòng; vua phán xử độ lượng hành động nóng nảy của Trần Quốc Toản	mạnh mẽ, ngay thẳng, dám làm dám chịu, đặt vận mệnh đất nước cao hơn tính mạng bản thân

Sau khi đọc 7

Câu 7 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Trong truyện này, ngôn ngữ người kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật đều mang đậm màu sắc lịch sử. Hãy nêu một số ví dụ và cho biết tác dụng.

Hướng dẫn giải:

Để ý tới ngôn ngữ người kể và ngôn ngữ nhân vật để trả lời.

Lời giải:

– Ở lời người kể chuyện, xuất hiện các từ ngữ gọi đúng chức tước, địa vị, vật dụng… của các nhân vật: quan gia, đấng thiên tử, vương hầu, Hưng Đạo Vương, Chiêu Minh Vương, Chiêu Quốc Vương, Hoài Văn Hầu, quân Thánh Dực, thuyền ngự, đồ nghi trượng, người nội thị,…

– Ngôn ngữ đối thoại giữa các nhân vật: “Quân pháp vô thân, hầu không có phận sự ở đây, nên trở ra cho anh em làm việc. Nhược bằng khinh thường phép nước, anh em tất phải chiếu theo thượng lệnh”; “Ta xuống xin bệ kiến quan gia, không kẻ nào được giữ ta lại. Lôi thôi thì hãy nhìn lưỡi gươm này!”

=> Tác dụng: Khiến cho câu chuyện sinh động và chân thực, làm rõ được bối cảnh lịch sử lúc bấy giờ, đưa người đọc nhập tâm vào câu chuyện được kể và làm nổi bật chủ đề của tác phẩm

Sau khi đọc 8

Câu 8 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Hãy khái quát chủ đề của văn bản và cho biết căn cứ vào đâu em khái quát như vậy.

Hướng dẫn giải:

Đọc lại văn bản và khái quát chủ đề.

Lời giải:

Dựa vào nhân vật chính và các tình tiết xảy ra trong câu chuyện, có thể khái quát chủ đề câu chuyện: Văn bản thể hiện tấm lòng yêu nước, căm thù giặc của người anh hùng nhỏ tuổi Trần Quốc Toản, qua đó cho thấy hào khí, tinh thần chống xâm lược của cha ông ta ở thời Trần.

Sau khi đọc Viết

(trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) phân tích chi tiết Trần Quốc Toản bóp nát quả cam.

Hướng dẫn giải:

Đọc lại văn bản, dựa vào nội dung và đáp án đọc hiểu để viết đoạn văn phân tích.

Lời giải:

Chờ đợi quá lâu trên bến mà không được gặp vua để xin đánh, Quốc Toản bèn xông vào thuyền rồng đòi gặp vua để yết kiến và nói lên nguyện vọng của mình. Hiểu rõ đầu đuôi sự tình, vua cho chàng đứng dậy và thứ tội. Chàng tuy đã làm trái phép nước, nhưng thấy Quốc Toản còn trẻ mà đã biết lo việc nước nên vua đã ban cho chàng một quả cam. Việc ban thưởng quả cam cho thấy nhà vua rất tán thưởng hành động này của chàng. Ấm ức vì bị vua xem thường là trẻ con và lo lắng nghĩ tới quân giặc vẫn đang hoành hành, lăm le đè đầu cưỡi cổ dân mình, Quốc Toản bóp nát quả cam vua ban lúc nào không hay. Chi tiết này cũng cho thấy sự gan dạ, dũng cảm, phẩm chất anh hùng của Trần Quốc Toản.

Bài đọc

>> Xem chi tiết: Văn bản Lá cờ thêu sáu chữ vàng

Đăng bởi: THCS Bình Chánh

Chuyên mục: Soạn Văn 8 Kết nối tri thức